SAĞLIK HABERCİLİĞİNE YÖN VERENLER
Televizyonlarda ve gazetelerde reklam amaçlı yapılan ürün tanıtımlarının günümüzde insan sağlığını tehdit eder konuma geldiğini belirten Cumhuriyet Gazetesi Sağlık Muhabiri Sibel Bahçetepe, “Çünkü sağlık, büyük paraların döndüğü büyük bir pasta. Pastadan pay alan çok sayıda bileşenin yer aldığı günümüzde, sağlık haberlerini yaparken, sağlık muhabirine düşen en önemli görev haberin doğru ve bilimsel olması, tarafsızlığı ve maddi beklentiden uzaklığıdır” diye konuştu.
Sağlık haberciliği hata kabul etmez, en ufak bir yanlış bilgi kitlelerin yanlış bilgilenmesine neden olacaktır. Nitelikli, doğru ve tarafsız haberciliğin bu işin önemli kilit noktası olduğunu kaydeden Cumhuriyet Gazetesi Sağlık Muhabiri Sibel Bahçetepe, konu ile ilgili şunları söyledi: “Sağlık haberleri her zaman toplumun ilgisini çeken haberler olmuştur. Ancak geçmişte teknolojinin bu kadar gelişmiş olmaması, bilgi akışının daha yavaş olması nedeniyle yetersiz kalan bilgilendirici sağlık haberleri, günümüzde gelişen teknoloji ve insanların bilgiye hızlı ulaşması sonucunda daha çok yer almaktadır.
Sağlık, Büyük Paraların Döndüğü Büyük Bir Pasta
Teknoloji, hızlı bilgiye erişimi sağladığı gibi bazen de dezavantajlı da olabilmektedir. İnternet ortamında bilimsel olarak doğruluğu kesinleşmemiş ürünlerin satışının yapılması, televizyonlarda ve gazetelerde reklam amaçlı yapılan ürün tanıtımları gibi durumlar günümüz çağında insan sağlığını da tehdit eder konuma gelmiştir. Çünkü sağlık, büyük paraların döndüğü büyük bir pasta. Pastadan pay alan çok sayıda bileşenin yer aldığı günümüzde, sağlık haberlerini yaparken, sağlık muhabirine düşen en önemli görev haberin doğru ve bilimsel olması, tarafsızlığı ve maddi beklentiden uzaklığıdır. Bugünkü durumda ne yazık ki buna çok fazla dikkat edilmediğini üzülerek söyleyebilirim. Popülist yaklaşımlar üzerine kurulu haberler, bilimsel olarak kanıtlanmamış ürünlerin reklam ve haberlerinin sık sık kullanılması, tüm bunları yaparken halkın sağlığı değil paranın düşünülmesi ne yazık ki bazı sağlık haberlerine tereddütle yaklaşılmasını sağlamaktadır.
Sağlık Muhabiri, Haberlerini Yaparken Büyük Rantların Döndüğü Bu Pazara Girmemeli
Sağlık muhabiri, haberlerini yaparken kesinlikle büyük rantların döndüğü bu pazar alanı içine girmemeli, halka nitelikli, bilimsel ve doğru bilgileri aktarmakla kendini yükümlü görmelidir. Aksi takdirde atılan yanlış adımlar ve ortaya çıkabilecek sağlık problemlerinin sorumlusu, toplumu etkilemedeki gücü yadsınamayan medya mensubuna ait olacaktır ki bu çok büyük bir sorumluluktur.
Sağlık Muhabirinin Branşlaşmış, Bu Alanda Uzman Kişi Olması Önemli
Sağlık muhabirleri toplumun sağlığına ışık tutan haberleri yapan medya çalışanları olduğu için yaptıkları haberlerde çok titiz olmalıdır. Yapılan en ufak bir hata, bilimsellikten uzak ve reklama dayalı haberler insanları yanlış yönlendirecek, onların gereksiz yere umutlanmasını sağlayacak, belki de yok yere tedavi olmak için para harcamalarına yol açacaktır. Yanlış tedavi bazen geri dönüşümü olmayan sonuçlara bile yol açabilmektedir. Burada önemli olan sağlık muhabirinin branşlaşmış, bu alanda uzman kişi olmasıdır. Uzman sağlık muhabiri, haberlerini yaparken üniversitelerde görevli akademisyeni, yapacağı haber ile ilgili uzmanlığı olan derneği, kısaca haber kaynaklarını yakından tanır, bilir ve güvenebileceği kurumları daha iyi tespit eder.
Uzman sağlık muhabirleri aynı zamanda kendilerini de sürekli olarak geliştirmeli, ulusal ve uluslararası tıp kaynaklarını da yakından takip etmelidir, haber yazarken birçok kaynağa başvurarak haberini tamamlamalıdır.
Uzman Sağlık Muhabiri Haberin Doğruluğundan Emin Olmadan Yayınlamaz
Sağlık haberleri, bu alanda uzmanlaşmış sağlık muhabirleri tarafından yapılmalıdır. Bu halkın doğru ve kaliteli bilgiye ulaşmasında da çok önemlidir. Uzman olan bir sağlık muhabiri haber kaynaklarını bilir, hangi konuda kim ile görüşülebileceğine hızlı ve doğru karar verir. PR şirketlerinden servis edilen “ilk kez kullanılan tedavi yöntemi”, “x hastalığını tedavi eden ilaç”, “ilaçsız tedavi” gibi halkın dikkatini çekecek başlıklı haberleri sorgular, bilim insanlarına bu haberleri doğrulatır, haberin doğruluğundan emin olmadan yayınlamaz. Toplumu, hasta ve hasta yakınlarını umutlandıracak haberlerin hassasiyetini bilerek hareket eder. Bu nedenle de sağlık haberlerinde uzmanlaşmak önemlidir. Sağlık haberleri siyasi görüş, toplumsal ve ekonomik statü fark etmeden toplumun tamamını ilgilendiren haberlerdir.
"İlk, Kesin Tedavi" gibi Haberleri Kullanırken Daha Dikkatli Davranan
İdeal sağlık muhabiri alanında en az 2-3 yıl deneyimli olan biri olmalıdır. Sağlığı araştıran, sorgulayan, kuşkucu olan, bir haberi yaparken tek bir kaynak ile görüşmeyen, haberde suçlayıcı öğeler varsa suçlayan ve suçlanan her iki tarafı da dinleyen, "ilk, kesin tedavi" gibi haberleri kullanırken daha dikkatli davranan, yapacağı haberin ne kadar büyük bir kitleyi etkilediğini düşündükten sonra haberine imza atan kişi olmalıdır.
“Haber Kaynağı, Haberciyi Yönlendirmemeli”
Her ne olursa olsun haber kaynağı, haberciyi yönlendirmemeli, etki altına almamalı, haberci de haberlerinde tarafsızlığa, objektifliğe dikkat etmelidir. Haberde reklam içeren unsurlar olmamalıdır.
Halkın Dikkatini Çekecek Diye Tıp Etiğine Aykırı Görsel Malzemeler Kullanılmamalı
Sağlık haberlerinde halkın anlayabileceği sade ve akıcı dil kullanılmalı. Tıbbi terimlere çok yer verilmemeli. Çünkü haberler, toplumun her kesiminden insan okumaktadır. Görsel meteryaller ise magazinsel olmamalı, haberin içeriğinden çok ön plana çıkmamalıdır. Yalnızca halkın dikkatini çekecek diye tıp etiğine de aykırı görsel malzemeler kesinlikle kullanılmamalı, buna dikkat edilmelidir.
Ürün Pazarlamaya Yönelik Programlardan Kaçınılmalı
Sağlık programlarında insanları yeni ürünler almaya teşvik edilmemeli, ürün pazarlamaya yönelik programlardan kaçınılmalıdır. Modern tıbbın önemine dikkat çekilen, bilim insanlarının olduğu bilinçlendirici içeriğe sahip programlar yapılmalıdır.
Blog Sahibi Alanında Uzman Ve Yaptığı Haberlerde Ürün Tanıtımı Yoksa Faydalı
Sosyal medyada her türlü haberin hızla yayıldığı düşünülerek verilecek haberlerin güvenirliliği ve geçerliliğine dikkat edilmelidir. Blog sahibi alanında uzman ise ve yaptığı haberlerde ürün tanıtımı ve maddi beklentisi yoksa faydalıdır.
Tıp Doktoru Olmayan Bazı Kimseler Bazı Bitkisel Ürünlerle Birçok Hastalığı Tedavi Ettiğini İddia Ediyor
Haberleri her insanın farklı sağlık özellikleri olduğunu dikkate alarak değerlendirmeli, yapılan haberlerde şifa beklentisine girmemeli. Halk da bu tür haberleri okurken ya da izlerken, program da ya da haberin içeriğinde kimlerle görüşüldüğüne, görüşülen kişilerin uzmanlıklarına dikkat etmelidir. Günümüzde ne yazık ki tıp doktoru olmayan bazı kimseler yine bazı bitkisel ürünlerle birçok hastalığı tedavi ettiğini iddia etmektedir. Birçok bilim insanı, sağlık dernekleri ve tabip odaları, bu tür reklam ve yayınlara dikkat çekerek "itibar" edilmemesi gerektiğini de sık sık vurgulamaktadır. Halk, bu açıklamaları da dikkatle takip etmelidir.
Çok Kez İhlal Edilmesine Karşın Cezai Yaptırımların Çok Fazla Uygulandığını Düşünmüyorum
Sağlık yayınları ile ilgili reklama, hasta haklarını ihlal edecek durumlara karşı Sağlık Bakanlığı'nın denetimi mevcut. Ancak bu durumlar çok kez ihlal edilmesine karşın cezai yaptırımların çok fazla uygulandığını düşünmüyorum. Birçok yayında ürün reklamı, hasta hakları ihlali, tıp etiğine aykırı durumlara rastlamamıza karşın söz konusu durumların devam etmesi denetim yetersizliğini düşündürebilir. Sağlık yayınlarının denetleme, izleme ve gözetimi için bu konuda üniversitelerdeki bilim adamlarından, sivil toplum kuruluşu temsilcilerinden ve sağlık meslek örgütlerinden de destek alınmalıdır.
Kaynak Haberin İçinde Belirtilmelidir
Haberlerde bazen bilimsel tıp dergilerinden ya da sağlık yayınlarından alınarak yapılan haberler olabiliyor. Bu tür özel haberlerin, başka kuruluş tarafından kullanılması durumunda elbette kaynak haberin içinde belirtilmelidir."
Sibel Bahçetepe kimdir?
1983 yılında İstanbul Bakırköy doğumlu. İlkokul, ortaokulu, liseyi derece ile Mustafakemalpaşa'da tamamladı. Ardından İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo,TV ve Sinema bölümünü kazandı. Aynı üniversitede Rehberlik ve Psikoloji Danışmanlık bölümünü yarıda bıraktı. Power Fm, Haber Türk, TRT gibi kurumlarda stajların ardından Cumhuriyet Gazetesi'ne stajyer olarak girdi ve çalışmaya başladı. 10 yıldır Cumhuriyet Gazetesi'nde çalışıyor. Gazeteye ilk başladığında psikoloji bölümünde öğrenci olması, sağlık haberlerine olan ilgisini ön planda tuttu. Daha sonra bu alanda uzmanlaşmaya karar verdi. Bugüne dek İstanbul, Eskişehir Tabip Odaları, İstanbul Eczacı Odası, Hastane Dergisi, Türkiye Psikiyatri Derneği, Türk Anestezi ve Reanimasyon Derneği, Bezmi Alem Üniversitesi gibi çeşitli kurum ve kuruluşlardan ödüller kazandı. Amacı sağlık haberlerini yaparken, halkın doğru bilgilenmesini sağlamak.
Mail: sibelbahcetepe@gmail.com
Twitter: https://twitter.com/sibelbhctp
Yorumlar