Herkes uzun süreli ve güvenli bir ilişkisi olsun ister. Zamanla sevgilisini
yaşamının merkezi haline getirmeye başlar. Hatta bir sevgilinin ötesinde bir eş
olmasını ister, sadakat ve huzur dolu bir hayat düşler. Karşısındakinin doğru
kişi olduğunu düşünür. Erkeği sahip olmadığı özelliklerde görüp, yüceltir. Hatta
ciddileşen ilişkide bazı şeyleri değiştirmek isterken, erkek değişmekten
kaçtığı için, olanlara karşı çıkar. Sonun başlangıcı olacak bir sürece girilir.
Kadınlar kendilerini ilişkilerinde ne kadar güvende hissediyorlar? Erkekler
sınırlarının ihlal edildiğini, olmak istemediği bir pozisyona itildiğini,
yaşamı üzerindeki kontrolünü kaybettiğini hissedip kararsızlıklara mı kapılıyor?
Kadının sorgulamaları, şüpheciliği, güvensizliği ve mutsuzluğu artıyor mu? Uzm. Psikolog Tarık Solmuş ile kadınların ilişkilerinde
yaşadıkları hayal kırıklığının temelinde yatan psikolojiyi konuştuk.
Kaygılı kararsız bağlanma nedir?
Hayatın birçok alanında hep gel-gitler, ikilemler yaşamak demektir.
Birine, birilerine bağlanmayı çok istemekle birlikte gerek kendine gerek
herkese olan güvensizliği ve terk edilme kaygısı nedeniyle hep bir bağlanma
kaygısı duymaktır. Bir an yakınlaşmak ama bir süre sonra da tamamen geri
çekilmek demektir. Bir var, bir yok olmak demektir. Bir ilişkiye başlamanın
heyecanını duyup başlamak için adım atmakla da birlikte bir süre sonra kendini
tamamen geri çekmektir. Sonra yine bir adım atıp sonra yine kaçmaktır. Bunun
yıllarca sürebilmesidir. Issız Adam filmindeki Alper karakteri tam anlamıyla
bir kaygılı kararsız bağlanmadır.
Kadınlar kendilerini neden değersiz
hisseder?
Bu durumu ikiye ayıralım isterseniz. Bir kadının hiçbir bağlanma kaygısı,
terk ya da reddedilme korkusu olmayabilir ancak bir süredir yalnız olduğu için
kendini eskisi kadar değerli hissetmeyebilir. Bu da son derece doğaldır.
Kaygılı kararsız kadın ya da erkeklerde ise durum çok farklıdır. Bağlanma
stilleri bebeklikte anneyle sağlıklı ve güvenli bir ilişki kuramamanın
sonucunda ortaya çıkarlar. Dolayısıyla bir kaygılı kararsız hep değersizlik
duygusuna sahiptir. Kendini sanki hayatta anlamsız, bir hiçmiş gibi algılar.
Hep bir yetersizlik duygusu vardır. Hayatının her alanında hep bir performans
kaygısı duyar. Tabi bu iki durumdan hangisi olursa olsun insan bir aşamaya
kadar kendini değerli hissedebilir. Asıl önemli olan ona değer vererek, ona
özel ve özenli davranarak ona kendisini değerli hissettirecek bir insanın
karşısına çıkmasıdır.
Kaygılı kararsız bağlanma kadınlar
nasıl davranmalı?
Eğer ilişkiler açısından söylüyorsanız tabi ki gerçekten kendisine değer
veren, onu koruyan, kollayan, sahip çıkan, samimi, güvenli ve olgun bir erkek
olmadıkça karşılarına çıkan her erkekten uzak durmalıdırlar. Bunu özellikle
söylemek isterim. Mesleki deneyimlerimle de şunu gözlüyorum; bazen kadınlar
yalnızlık kaygısı çok arttığında bir erkekte asıl olmasını istedikleri
kriteleri yok sayıp en olmadık, en zarar verebilecek erkekleri hayatlarına
alabiliyorlar ki sonuç hep hüsran oluyor.
Bilinçaltlarında değersizlik duygusu
hissettiren erkekleri mi seçerler? Bu kadınlar genelde ilişkilerinde ne tip
erkeklerle birlikte olmalılar?
Evet, ne yazık ki öyle. Hani Türkiye’de “karizmatik”
denilen erkek tipini, şöyle açıklayalım. Bir
insanın kendisiyle ilgili algısı neyse onun bu algısını onaylayacak, besleyecek
insanları çekici bulur, hayatına alır, "seçer". Örneğin kendisini
sevilebilecek, önemsenecek, değerli bir kadın olarak görmeyen bir kadın elbette
ki bu algılarını destekleyecek bir erkeği çekici bulur. Hani neden onu çekici
bulduğunu bilmez ama içindeki ses yani bilinçaltı ona doğru erkeğin o olduğunu
söylemektedir. Eğer bilinçaltısal olarak sevilmeye layık bir insan olmadığınıza
inanıyorsanız tabi ki sizi hiç sevmeyecek bir erkeği çekici bulacaksınızdır.
Neden Anadolu’da binlerce kadın kendisine şiddet uygulayan erkekleri terk
etmez? Bırakın terk etmeyi, bunu erkeğin bir sevgisini ifade etme biçimi olarak
görür. Bu nedenle de ne kadar istismar edilirse edilsin eşinden ayrılmaz. Bu
size ya da bana göre bir sorun olabilir ama ya ona göre? Tamam, şiddet
mağdurudur ama bu şiddet onun için çok da işlevseldir.
Peki çözüm nedir?
Çözüm
elbette ki güvenli bir erkekle olmaktır ancak işin en kötü kısmı da burasıdır.
Bir güvenli erkek göstereceği sevgiyle, ilgiyle, yakınlıkla ve sıcaklıkla o
kaygılı kararsız kadının kendisiyle ilgili algısıyla ters düşmeyecek midir? Bu
yüzden de ne yazık ki bırakın bir kaygılı kararsız kadının güvenli erkeği
seçmesini ondan tamamen uzak duracaktır çünkü bu onun kafasındaki “bir erkek”
şemasına da hiç uymayacaktır.
Ayrılık süreci yaşarken,
vazgeçememelerindeki temel sorun nedir?
Tabi ki yapışma dediğimiz nedendir. Bir kaygılı kararsız için
yetişkinlikteki güvenli bir ilişki bebeklikteki o kırıklığı onarmak için çok
önemli bir fırsattır. Buna hep var olan terk edilme ve özellikle de yalnızlık
kaygısını da ekleyin. Ayrılık da ayrılığa alışmak da çok zor oluyor.
Tedavisi var mı?
Tabi ki var. Bazen mutlaka bir profesyonel terapi
gerekirken bazen de çok güvenli bir romantik eşle çok güvenli bir ilişki de tüm
sorunları çözebilir. Yeter ki değişmek istensin, değişim için bir adım atılsın.
Yeter ki Issız Adam’daki Alper gibi “ben böyleyim, nedenini bilmiyorum, kanımda
bir virüs var, ben sana layık değilim” gibi bir tavır sergilenmesin.
Hatırlarsınız belki; filmin en son sahnesinde hani sinemadan çıktığı anda bile
Alper bir o yana gidiyordu bir bu yana. Hep ikilem, hep karmaşa. Evet, Ada’ya
aşıktı ve hep aşık kalacak ama içindeki bağlanma kaygısı nedeniyle de onunla
hiç ilişki kurmayacak. Hep uzaktan seyredecek ama hiç yakınlaşmayacak da.
Uzm. Psikolog Tarık Solmuş kimdir?
Yazar, çift ve evlilik terapistiyim. Hacettepe Üniversitesi
Psikoloji Bölümü’nden lisans ve yüksek lisans derecelerimi aldım. Bugüne kadar
31 kitaba ve 130’dan fazla makaleye imza attım. Halen çalışmalarımı Ankara’da
bir danışmanlık merkezinde çift / evlilik ilişkileri üzerine sürdürüyor ve
özellikle bağlanma, romantik ilişkiler, aşk, evlilik ve aile ilişkileri konularında
konferanslar veriyorum. Ayrıca sinema ve psikoloji ilişkisi bağlamında
profesyonel senaryo danışmanlığı ve film analistliği yapıyorum.
Yorumlar