Doktora eğitimi sırasında katkıda bulunduğu dünyanın
manyetik alanını algılayan sinir hücresi ve iyon kanallarını bulduğu
araştırmasıyla tanınmaya başlayan ABD’de dünyanın en iyi üniversitelerinden
birinden olan California Teknoloji Enstitüsü (Caltech)’nden Türk bilim insanı
Dr. Sertan Kutal Gökçe, başka bir çalışması ile de susuzluğu düzenleyen
beyindeki bölgeyi haritaladı. Bu araştırmayla beyindeki su içmemizi tetikleyen
ya da durduran kompleks sinirsel devre yapısı çözüldü. Bu sinirsel devre
muhtemelen insanlar da dahil olmak üzere memelilerde beyindeki susuzluk hissini
ve su içmemizi kontrol eden yapı hakkında önemli bilgiler veriyor.
Bilim dünyasında çok ses getiren bu araştırma dünyanın en
önemli bilimsel dergilerinden Nature'da yayınlandı. Dr. Sertan Kutal Gökçenin
hikayesi çalışmalarının ve azminin etkisiyle değişiyor ve ilklere imza atmaya
devam ediyor.
1985 yılında Adana’da doğan Dr. Sertan Kutal Gökçe, ortaokul
ve liseyi Adana’da okudu. Ailenin tek çocuğu olan Gökçe, bilime yönelmesinde ve
hayallerinin peşinden koşmasında ailesinin, özellikle annesinin etkisi büyük
olur.
İlk tercihi olan ODTÜ Elektrik Elektronik Mühendisliği
bölümünde okurken, üçüncü sınıfta yaz stajını Drexel Üniversitesi’nde Dr. Barış
Taşkın ile birlikte yaptı. Staj yaptığı 3 aylık süreç hayata bakışını ve
kariyerini nasıl çizeceği konusunda belirleyici oldu. Özellikle akademiyi
seçip, ABD’de doktora eğitimini sürdürmesinde büyük etkisi oldu. ODTÜ’de aldığı eğitimin akademik hayatında
her zaman yardım ettiğini ve hocalarına çok şey borçlu olduğunu söyleyen Gökçe,
ODTÜ’den mezun olduktan sonra Koç Üniversitesi’nde yüksek lisans yaptı.
Koç Üniversitesinde Dr. Hakan Ürey’in Optik Mikro Sistemler
Laboratuvarı (OML)’nda yüksek lisansını tamamladı. Yüksek lisansında MOEMS
(Mikro Opto Elektro Mekanik Sistemler) üzerine çalıştı. 2 yıllık yüksek lisans
eğitiminin 6 ayını İsviçre’de bulunan EPFL’de (Swiss Federal Ecole
Polytechnique Lausanne) dizaynını yaptığı küçük optik tarayıcıların
fabrikasyonunu gerçekleştirdi. OML’de Dr. Hakan Ürey ile geçirdiği iki sene
takım çalışmasının önemini öğrenme ve iyi bir mühendis olma konusunda çok
yardımcı oldu.
Koç Üniversitesi’ndeki eğitiminden sonra Amerika’nın en iyi
10 mühendislik okulundan biri olan UT Austin (Teksas Üniversitesi Austin)’de
tam burslu olarak Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği bölümünde doktoraya
başladı. Doktora çalışmalarını Dr. Adela Ben-Yakar danışmanlığında
gerçekleştirdi. Doktora çalışmalarında çok heyecan verici disiplinler arası
mühendislik projelerinde çalıştı. Kendi doktora projesi sinir hücrelerinin
yenilenmesinin altındaki moleküler yapıları anlamaktı.
Bunu nasıl yaptı?
Bunun için transparan bir yapıya sahip olan küçük
kurtçukların (Caenorhabditis elegans), yaklaşık 1 mm boyunda, tek bir sinir
hücresini güdümlü lazerle kesti. Yaptığı
ilk projede bu işlemler küçük mikroakışkan çipler içerisinde lab-otomasyonu
kullanarak, ameliyat başı süresini yaklaşık 17 saniyeye kadar indirdi. Bunun
önemi ise ameliyat yapılan deneklerin sayısı ne kadar fazla olursa, daha
güvenilir ve sağlam biyolojik sonuçlar elde edilebilmesiydi. Dr. Gökçe, lazerle
küçük kurtçukların üzerinde sinir hücrelerini keserek sinir onarımı ve
yıkımının moleküler altyapısını anlamaya çalıştı.
Kendi projelerinin yanında başka projelerde çalışma fırsatı
bulan Gökçe, en dikkat çekici çalışmalarından birinde ilk defa çok hücreli bir
hayvanda (Caenorhabditis elegans) dünyanın manyetik alanını algılayan sinir
hücresi ve iyon kanallarını bulduğu çalışmaydı. Bu çalışma önde gelen
dergilerden Elife’da yayınlandı.
Doktorasının son iki senesinde sinir bilimine (neuroscience)
olan merakı giderek arttı ve doktora sonrası çalışmaları için ABD’de dünyanın
en iyi üniversitelerinden biri olan California Teknoloji Enstitüsü
(Caltech)’nde devam ediyor. Caltech’de katkıda bulunduğu çalışma çok büyük bir
etki yarattı. Beyindeki su içme kontrolü mekanizmasının anlaşılmasında yaptığı
çalışma Nature’da yayınlandı.
Yorumlar